Çamaşır tozu nelerden oluşur?

Piyasaya her geçen gün daha fazla ev tipi çamaşır deterjanı çıkıyor ve bu da onları anlamakta zorluk yaratıyor. Bunlara, ev hanımlarının onlarca yıldır alışkın olduğu klasik çamaşır deterjanları da dahil. Standart beyaz rengine ve bilindik kıvamına rağmen, bu deterjanın içeriği paketten pakete önemli ölçüde değişebiliyor. Bu nedenle, yalnızca etkili ve güvenli seçenekler seçmek için çamaşır deterjanının hangi malzemeden yapıldığını anlamak çok önemli.

Çoğu tozun bileşenleri

İster ekonomik ister premium olsun, her çamaşır deterjanı, yıkamanın beklendiği kadar etkili olmayacağı bir dizi temel bileşen içerir. Bu nedenle, önce otomatik çamaşır makineleri için üretilen hemen hemen her çamaşır deterjanı paketinde bulunan klasik bileşenleri inceleyelim.

• Anyonik yüzey aktif maddeler (A-yüzey aktif maddeler). Bu yüzey aktif maddeler yıkama sırasında köpürme sağlar. Ucuzdurlar ve sadece inatçı lekeleri değil, aynı zamanda yağ lekelerini de etkili bir şekilde çıkarırlar. Bir dezavantajları ise sadece kıyafetlerdeki kiri değil, aynı zamanda ellerinizin cildindeki koruyucu tabakayı da temizlemeleridir. A-yüzey aktif maddeler kumaşlardan neredeyse hiç yıkanamaz, bu da ciltle temas etmelerine, vücuda nüfuz etmelerine ve iç organlarda birikerek çeşitli sağlık sorunlarına yol açmalarına neden olur.

Avrupa Birliği ülkelerinde çamaşır deterjanlarına %2'den fazla anyonik yüzey aktif madde eklenmesi yasakken, Rusya'da bu oranın %30'a kadar çıktığı örnekler bulunmaktadır.

• Non-iyonik yüzey aktif maddeler. Kumaşları içten dışa temizleyerek, giysilerin içine derinlemesine nüfuz etmelerini sağlarlar. Önceki bileşenin aksine, bu yüzey aktif maddeler toksik değildir ve hatta kolayca parçalanırlar. Ancak, zayıf köpürme özellikleri bir dezavantajdır, bu nedenle A-yüzey aktif maddelerle birlikte kullanılırlar. Non-iyonik yüzey aktif maddeler, soğuk su sıcaklıklarında en iyi sonucu verir. Bunlar çoğunlukla sıvı jellerde bulunur ve ürünün %5'inden fazlasını oluşturmazlar.
• Oksijenli ağartıcılar. Bunlar kumaşlardaki sararmayı nötrleştirmek için kullanılır. Modern oksijen içeren deterjanlar çoğunlukla çamaşırları beyazlattığı, kötü kokuları giderdiği ve etkili dezenfeksiyon sağladığı için sodyum perkarbonat kullanır. Bu ağartıcı kolayca biyolojik olarak parçalanabilir ve toksik değildir.
• Fosfonatlar. Sert musluk suyunu yumuşatarak yıkamayı daha etkili hale getirirler. Fosfatlardan çok daha az toksiktirler, bu yüzden günümüzde deterjan üretiminde kullanılırlar.
• Polikarboksilat. Çamaşır makinesinin ana bileşenlerini pas ve kireçten korumak için gereklidir. Fosfonatlar gibi, sert suyu yumuşatmaya yardımcı olur ve insanlar ve çevre için neredeyse zararsızdır.
• Zeolitler. Giysilerdeki kiri kısmen ve tamamen gideren emicilerdir. Fosfatların yerine güvenle fosfatlar kullanmak ve sıvı sertliğini azaltmak için fosfonatlarla birlikte kullanılırlar. Sadece doğal zeolitler kullanmak önemlidir, çünkü insanlar için tamamen güvenli olsalar da sentetik zeolitler fosfatlar kadar tehlikelidir. Doğal olarak, ev tipi çamaşır deterjanı ne kadar ucuzsa, doğal içerik bulma olasılığınız o kadar düşüktür.
• Enzimler. Yüzey aktif maddeler protein gibi organik bileşikleri gideremediğinden, ev kimyasalı üreticileri protein lekeleri de dahil olmak üzere organik maddeleri yok etmek için enzimler kullanır. Ucuz deterjanlar her leke türü için tek bir enzim içerirken, kaliteli deterjanlar farklı lekeler için uygun birkaç tür enzim içerebilir. Enzimler protein bazlıdır ve bu nedenle 40 santigrat derecenin üzerindeki su sıcaklıklarında ayrışırlar. Orta derecede toksiktirler, bu nedenle cilt veya hassas doğal kumaşlardan yapılmış giysilerle temasından kaçının.
• Optik parlatıcılar. Ultraviyole radyasyonu emerek, bir zamanlar mavileştirmenin yaptığı gibi mavi bir renge dönüştürürler. Giysileri daha parlak ve beyaz yaparlar, ancak bu ağartma etkisinden ziyade boyama etkisidir. Bu bileşen kumaş liflerine derinlemesine nüfuz eder ve yıkanması çok zordur, bu da alerjiye neden olabilir.

Bebek kıyafetlerinin veya alerjisi olanların kıyafetlerinin temizliğinde optik beyazlatıcı içeren deterjanları kullanmamak en doğrusudur.

• Kokular ve aromalar. Deterjanların daha hoş kokmasını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda koku eklenmeden önce ev kimyasallarından gelen hoş olmayan kimyasal kokuyu da maskelerler. Doğal ve kimyasal olmak üzere ikiye ayrılırlar; doğal olanlar pahalı ürünlerde daha yaygınken, kimyasal olanlar bütçe dostu ürünlerde bulunur. Alerjen oldukları için çeşitli cilt ve göz tahrişlerine neden olabilirler.

En yaygın içeriklerin listesi burada sona eriyor. Şimdi her çamaşır deterjanında bulunmayan belirli içeriklere bakalım.

Ucuz tozların bileşenleri

Bu bölümde en ucuz deterjanlarda bulunan bileşenler listelenmiştir. Bunlar son derece düşük kalitelidir ve kaçınılması gereken bileşenlerdir.

• Sodyum tripolifosfat. Musluk suyunu yumuşatmak için kullanılan standart bir fosfattır. Potansiyel bir alerjen olduğu için kullanılmamalıdır.
• Sodyum hipoklorit. Yüzey aktif maddelerin ve fosfatların etkilerini artırırken aynı zamanda vücuda zararlı olan klor bazlı bir ağartıcıdır. Sorumlu üreticiler genellikle bu bileşeni oksijenli ağartıcılarla değiştirir, ancak yine de mağaza raflarında bulunabilir.

Neyse ki liste çok uzun değil, bu yüzden onu öğrenebilir ve bu tür bileşime sahip ev kimyasallarının evinizde bulunmamasını sağlamak için dikkatlice izleyebilirsiniz.

Bileşimde belirtilmeyen maddeler

Deterjanlar genellikle üreticinin talimatlarda veya arka etikette belirtmediği bileşenler içerir. Bazen bu bileşenler insanlar için zararsızdır, ancak diğer durumlarda vücut üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Bu bileşenler çoğunlukla şunlardır:

• TAED – ağartıcı aktivatörleri. Oksijenli ağartıcılar yalnızca 80 santigrat derecenin üzerindeki sıcaklıklarda etkili olduğundan, üreticiler düşük sıcaklıklarda iyi sonuç veren TAED'i de eklemelidir. Dolayısıyla, içerik listesinde oksijenli ağartıcı ve tozun soğuk suda etkili olduğu bilgisi yer alıyorsa, TAED'in de muhtemelen listelenmiş olması gerekir.
• Anti-resorban. Yeni yıkanmış çamaşırlara kirin tekrar yapışmasını önlemek için gereklidir;
• Ftalat. Bu, hoş kokunun yıkamadan sonra mümkün olduğunca uzun süre kalmasını sağlar. Üretici uzun süreli hoş bir koku garanti ediyorsa, ürün kesinlikle ftalat içerir. Ayrıca deterjanın topaklanmasını önler ve toz birikimini azaltır.

Dolayısıyla bilindik deterjanların içerisinde bile gizli bileşenler bulunabiliyor. Zararlı bileşenler içeren kimyasalları yanlışlıkla satın almamak için, içerik bilgilerini her zaman dikkatlice inceleyin.

Toz nasıl olmalı?

Listelenen her kimyasal, konsantrasyonuna bağlı olarak insanlar için zararlı olabilir veya olmayabilir. Bu nedenle GOST standardı, en zararlı elementlerin izin verilen yoğunluğunun yanı sıra görünüm ve diğer özellikler için genel gereklilikleri de belirler.

• Herhangi bir çamaşır deterjanı, beyazdan açık sarıya kadar değişen renkte granül bir karışım halinde olmalıdır; renklendirici kabul edilebilir. Toz halindeki deterjan renksiz ise, %60 beyaz olmalıdır.
• Tozun kütle oranı %5’ten fazla olamaz.
• Hidrojen iyonlarının konsantrasyonu pH 7,5 ile 11,5 arasında olmalıdır.
• Fosfat tuzlarının kütle kesri %22’yi geçmemelidir.
• Köpürme kalınlığı 20 santimetreyi geçmemelidir.
• Ev kimyasallarının temizleme kapasitesinin %85 veya üzeri olması gerekmektedir.
• Kimyasal ağartıcı içeren ürünlerde beyazlatma oranının %80 ve üzeri olması gerekmektedir.
• Kimyasal ağartıcı veya organik katkı maddesi içeren deterjanların raf ömrü en az 9 ay olmalıdır. Diğer deterjanların ise son kullanma tarihi yoktur.
• Aktif oksijenin kütle kesri en fazla %6 olmalıdır.

Bunlar GOST gerekliliklerinin tamamı değil, ancak ülkemizdeki ev kimyasalları üreticilerinin uyması gereken en önemli kurallardır. Çevre dostu tozların genellikle devlet standartlarına uygun olarak üretilmediğini, ancak hiçbir zararlı madde içermediğini belirtmek önemlidir; bu nedenle içerik listesi GOST standardından daha önemlidir.

Çevre dostu tozların ayırt edici özellikleri

Günümüzde çevre dostu içeriklere sahip deterjanlar giderek daha popüler hale geliyor. Bu deterjanların ayırt edici özelliği, zararlı maddelerin kısmen veya tamamen ortadan kaldırılması ve üreticilerin bunları güvenli alternatiflerle değiştirmesidir.

• Zararlı yüzey aktif maddeler genellikle ekosürfaktan olarak da bilinen biyolojik yüzey aktif maddelerden daha düşük kalitededir. Bunlar glikoz, patates, buğday, pirinç ve palmiye veya hindistancevizi yağından elde edilen yağ alkollerinin bileşikleridir. Biyolojik yüzey aktif maddeler ayrıca, yıkama performansı üzerinde neredeyse hiçbir etkisi olmayan ancak deterjanların daha iyi parçalanmasını sağlayarak çevre dostu olan maya veya bakteri içerebilir.
• Kimyasal ve optik ağartıcı bileşenler yerine, çamaşırları mükemmel şekilde beyazlatan, insan ve çevreye hiçbir zararı olmayan yardımcı ve non-iyonik yüzey aktif maddeler kullanılmaktadır.
• Fosfatlar, sert suyun yumuşatılmasına yardımcı olan ve aynı zamanda çamaşır makinelerinin temel bileşenlerinin korunmasına yardımcı olan sodyum disilikat ile değiştirildi.

%15 ila %55 oranında sodyum disilikat içeren ev kimyasallarına dikkat edin; bu deterjanlar oldukça etkilidir.

• Şirketler, çevre dostu deterjanlara klor ve aktif oksijen yerine peroksit stabilizatörü veya suda çözünen organik bir kompleks oluşturucu madde ekliyor.
• Son olarak üreticiler aromatik katkı maddeleri ve kokular kullanmıyor, bunun yerine güvenli esansiyel yağlar ekliyorlar.

Doğal olarak, güvenli doğal içerikler kimyasal muadillerinden çok daha pahalıdır, bu nedenle bu tür ürünlerin fiyatı iki veya daha fazla kat daha yüksektir. Ancak sağlık söz konusu olduğunda cimrilik etmeye değmez, bu nedenle bu tür çamaşır deterjanlarına olan talep her zamankinden daha yüksektir.

   

Okuyucuların yorumları